به گزارش مشرق، کانال تلگرامی اندیشکده تهران نوشت:

بحث در مورد لزوم یا عدم لزوم دارا بودن سلاح هسته‌ای یا امکان ساخت آن در حال حاضر به لحاظ فنی حائز اهمیت است اما باید یک پرسش دیگر را نیز در ذهن داشت: با ساخت سلاح هسته‌ای چه تغییراتی در روابط ایران با آمریکا و به طور کل امنیت ملی ایران رخ می‌دهد؟ به این پرسش دو پاسخ خوش‌بینانه و بدبینانه می‌توان داد. برخی معتقدند ایران با ساخت سلاح هسته‌ای تبدیل به نمونۀ دوم کره شمالی می‌شود و برخی دیگر باور دارند نه تنها چنین چیزی رخ نخواهد داد بلکه روابط دو کشور به سمت بهبودی خواهد رفت در این میان، به نظر می‌رسد واقعیت پیچیده‌تر از دو پاسخ مذکور باشد.

الگوی انجماد روابط کره شمالی با آمریکا

مدت‌ها است که میان کره شمالی و آمریکا الگویی از انجماد یا بن‌بست در روابط حاکم بوده است. به عبارت بهتر، روابط میان دو کشور رو به وخامت نمی‌گذارد و در عین حال به سمت بهبودی نیز پیش نمی‌رود. اولی به این دلیل است که هر دو کشور دارای سلاح هسته‌ای هستند که بازدارندگی نهایی را به ارمغان می‌آورد. به همین دلیل هر دو در تصاعد تنش مجبورند خط قرمزی داشته باشند تا جنگی همه‌جانبه رخ ندهد. اما این روابط بهتر نخواهند شد؛ زیرا مسائل هویتی نقش پررنگی در شکل‌دهی به منازعه دارد که باعث می‌شود هر دو طرف از انعطاف‌پذیری و مدارا خودداری کنند.

وضعیت داخلی کره شمالی

کره شمالی در کنار این الگوی انجماد، یک وضعیت دارد که متأثر از تحریم‌ها و رابطه خود با آمریکا است؛ اما عوامل متعدد دیگری نیز در آن دخیل هستند. وسعت جغرافیایی پایین، فقدان منابع طبیعی، دسترسی محدود به همسایگان، فرهنگ سیاسی مردم، نوع نظام سیاسی و باورهای نخبگان حاکم و... نیز در وضعیت کنونی کره شمالی دخیل هستند. نمی‌توان با انکار یا بررسی‌نکردن این عوامل ادعا کرد که بمب هسته‌ای وضعیت کره‌ شمالی را اینگونه کرده است.

ایران و تکرار الگوی انجماد

موقعیت ایران یک از جهت به کره شمالی شباهت دارد. عوامل هویتی نقش اساسی در شکل‌گیری و تداوم منازعه میان ایران و آمریکا دارند که باید گفت این اثر دو سویه است. هنگامی که عوامل هویتی اینگونه کشورها را در منازعات انعطاف‌ناپذیر می‌کنند، چه با بمب اتم و چه بدون آن، روابط بهبود پیدا نمی‌کند و در صورتی که هر دو کشور بمب اتم داشته باشند، ممکن است همچون مورد کره شمالی، رابطه وارد وضعیت انجماد و بن‎ بست بشود. به همین دلیل بن‌بست و انجماد (نه جنگ نه صلح) در رابطه میان ایران و آمریکا یک احتمال قوی در سناریوی ایران هسته‎‌ای است. با این حال، چنین نکته‌ای به این معنا نیست که وضعیت ایران نیز همچون کره شمالی خواهد شد. ایران به لحاظ اقتصادی، جغرافیایی و فرهنگی به مراتب وضعیت متفاوتی از کره شمالی دارد.

سلاح هسته ای و آینده تنش در منطقه

علاوه بر این موضوع درگیری ایران با اسرائیل و آمریکا می‌تواند در دو سطح متفاوت باشد: سطح درگیری مستقیم و سطح درگیری اسرائیل و آمریکا با سایر اعضای محور مقاومت. در صورتی که ایران به سلاح هسته‌ای دست یابد، می‌توان احتمال وقوع درگیری مستقیم تا حد قابل توجهی کاهش می‌یابد و تنش راحت‌تر کنترل می‌شود (همچون نمونه اخیر هند و پاکستان)؛ اما در سطحی دیگر لزوماً تنش‌ها کاهش نخواهد یافت و چه بسا با شدت بیشتری تداوم یابند. در این حالت ایرانِ دارای سلاح هسته‌ای با اعتماد به نفس بیشتری از محور مقاومت حمایت می‌کند و طرف‌های مقابل نیز با شدت بیشتری به اعضای محور پاسخ می‌دهند.

این نکات به معنای لزوم/عدم لزوم ساخت سلاح هسته‌ای نیستند؛ بلکه صرفاً ملاحظاتی هستند که سیاستمداران و تحلیلگران باید در سناریوی ایران هسته‌ای در نظر داشته باشند. در این سناریو، روابط ایران و آمریکا ممکن است همچون مورد شوروی و کره شمالی وارد بن‌بست شود و همچنین تنها بخشی از مسائل امنیتی و نظامی ایران رفع گردد، نه تمامی آن‌ها. بمب هسته‌ای موجودیت یک کشور را در برابر حمله خارجی حفظ می‌کند؛ اما ریشه‌های دشمنی میان کشورها و نوع نگاه آن‌ها به یکدیگر را تغییر نمی‌دهد؛ چه بسا بدبینانه‌تر نیز بکند. وقوع چنین وضعیتی در سناریوی ایران هسته‌ای در رابطه با آمریکا بالا است؛ اما به معنای قطعی‌بودن نیست.

*بازنشر مطالب شبکه‌های اجتماعی به منزله تأیید محتوای آن نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان از فضای این شبکه‌ها منتشر می‌شود.